Technical Brief
BibTex RIS Cite

Investigating Temporal Changes on Transhumance Practices in the Uplands of the Firtina Basin and Determining Some Environmental Issues

Year 2011, Volume: 12 Issue: 2, 148 - 160, 07.02.2012

Abstract

It is clear that demographic differentiation especially in rural areas and increasing alternative tourism activities in the Eastern Black Sea Region have been causing some social, cultural, economical and environmental changes both on uplands and transhumance activities. However, there is insufficient data on investigating these changes scientifically especially in the Eastern Black Sea where uplands and transhumance activities are important. Therefore, in this study, we tried to investigate how and why transhumance activities have been changing temporally by applying questionnaires and recording personal conversation with the local people who are still practicing transhumance activities in nine upland points chosen within the Fırtına Basin. In addition, we aimed to determine some ensued environmental issues and their reasons in the uplands.
According to the results from the questionnaires, both the uplands themselves and the culture of the transhumance activities have been changing in general compared to the past. For example, it was determined that the rate of open chalets (wooden houses) has dropped up to %15 and the number of livestock and animal husbandry practices have decreased in substantial amount, while number of people visiting the uplands with a recreational/touristic purpose has risen up to %63. Moreover, associated with the increase and diversification in tourism activities in the region, expansion of road building and structuring has reached the upper parts of the basins, setting up pressure for damaging vegetation cover and polluting natural resources such as water and soil.

References

  • Altın M, Gökkuş A, Koç A, (2005) Çayır Mera Islahı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara, 468s.
  • Anonim (2007) Doğu Karadeniz Bölgesi- Tarım Master Planı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara 2007.
  • Anonim (2011) Kırsal Kalkınma Planı (2010- 2013). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Ankara.
  • Anşin R (1980) Doğu Karadeniz Bölgesi Florası ve Asal Vejetasyob Tiplerinin Floristik İçerikleri. Doçentlik Tezi K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon, 305 s.
  • DİE (2002) 2000 Genel Nüfus Sayımı: Rize, Nüfusun Nitelikleri. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara. ve Ekonomik
  • Doğu AF, Çiçek İ, Gürgen G, Tunçel H, Somuncu M (1995) Göller (Hunut) Dağında Buzul Şekilleri, Yaylalar ve Turizm. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı: 3 1994’den ayrı basım, s. 193-217. Ankara
  • Eken G, Bozdoğan M, İsfendiyaroğlu S, Kılıç DT, Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, II. (2006) Cilt, Doğu Karadeniz Bölgesi, Doğu Karadeniz Dağları, s: 212. Doğa Derneği, Ankara.
  • Ekşi Y (1999) Yaylacılık. Rize Kültür Derlemeleri. Rize 1999.
  • Gökkuş A, Koç A (2001) Mera ve Çayır Yönetimi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
  • Göl M (2004) Trabzon’da Yaylacılık, Trabzon Halk Kültürü Araştırmaları, Trabzon.
  • Güner A, Vural M, Sorkun K (1987) Rize Florası, Vejetasyonu ve Yöre Ballarının Polen Analizi, TÜBİTAK Matematik, Fiziki ve Biyolojik Bilimler Araştırma Gurubu, Proje No: T.B.A.G.-650, Ankara.
  • Hacısalihoğlu S, Yücesan Z, Oktan E, Kurdoğlu O (2007) Doğu Karadeniz Bölgesinde Yayla Turizmi ve Erozyon İlişkisi. Kırsal Çevre Yıllığı’2007 (45:56). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Ankara.
  • Kurdoğlu O (2002) Fırtına Vadisi’nin Doğal Yönetimi Kaynak Değerlendirilmesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Açısından Doktora Tezi,
  • Kurdoğlu O, Kurdoğlu BÇ, Eminağaoğlu Ö (2004) Doğal ve Kültürel Değerlerin Korunması Açısından Kaçkar Dağları Mili Parkı’nın Önemi ve Mevcut Çevresel Tehditler. Doğu Karadeniz Ormancılık Ormancılık Araştırma Dergisi. DKOA Yayın No: 21, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No:231, s: 134-150, Trabzon, 2004. Müdürlüğü, Açıdan Doğu Karadeniz’de Yaylacılık ve Yayla şenlikleri (Hıdırnebi ve Kadırga Yaylaları Örneği), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, s: 549-559.
  • Tandoğan A (1988) İncesu Vadisinde (Çayeli) Coğrafya Üniversitesi Fakültesi, Coğrafya Araştırma Dergisi Sayı:11, s.91-110, Ankara. Ankara Coğrafya Tarih
  • Tapur T (2009) Abanoz Yaylası. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 21 / 2009. Sayfa: 473-487.
  • Toroğlu E, Kılınç N (2008) Binboğa Dağlarında Yaylacılık. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, DOA Dergisi (Journal of DOA). Sayı: 14 Sayfa: 33-60.
  • Tunçdilek N (1964) Türkiye’de Yaylalar ve Yaylacılık, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 7:(14): 15-28.
  • Tunçel H, Gürgen G, Çiçek İ, Doğu AF (2004) Doğu Karadeniz Dağlarında Yaylacılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 14, Sayı: 2, Sayfa: 49-66, Elazığ-2004.
  • TÜİK (2011) Türkiye İstatistik Yıllığı-2010. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
  • Vural M (1996) Yüksek Dağ Vejetasyonu, Turkish Journal of Botany, 20 (1996) 83- 102 Ek sayı, Tübitak, Ankara.
  • Yüksek T, Kurdoğlu O (2006) Rize Yayla Yöresindeki Toprak ve Su Kaynakları Üzerinde Oluşturduğu Sempozyumu 16-18 Kasım s: 250-255, Rize.
  • Kullanımlarının Sorunlar, 1. Rize

Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti

Year 2011, Volume: 12 Issue: 2, 148 - 160, 07.02.2012

Abstract

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde özellikle kırsaldaki demografik yapının değişmesinin ve son yıllarda bölgede artan bazı alternatif turizm etkinliklerinin hem yaylalar hem de yaylacılık faaliyetleri üzerinde sosyal, kültürel, ekonomik ve çevresel bazı değişimlere yol açtığı açıktır. Ancak, bu değişimlerin bilimsel açıdan irdelenmesi konusunda özellikle Doğu Karadeniz gibi yaylaların ve yaylacılık faaliyetlerinin önemli olduğu bir bölgemiz açısından yetersizlikler vardır. Bu nedenle, bu çalışmada, Fırtına Havzası içerisinde halen kullanılmakta olan 9 yaylada yaşayan kişilerle anket uygulaması ve söyleşiler yapılarak geçmişten günümüze yaylacılık faaliyetlerinin nasıl ve neden değiştiği irdelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, bu yaylaların bulunduğu alanlarda ortaya çıkan bazı çevresel sorunların nedenleri ile birlikte tespit edilmesi de amaçlanmıştır.
Uygulanan anket sonuçlarına göre Fırtına Havzası’ndaki yaylalarda ve yaylacılık kültüründe eskiye nazaran genel bir değişimin yaşanmakta olduğu ortaya çıkmıştır. Örneğin yayla zamanında yaylalardaki açık hane oranının % 15’lere düştüğü ve sahip olunan hayvan varlığı ve dolayısı ile hayvancılık faaliyetinde önemli miktarda azalma olduğu, bunlara karşılık, yaylalara dinlenme/tatil amaçlı çıkışların % 63 civarlarına yükseldiği tespit edilmiştir. Ayrıca, bölgede turizm faaliyetlerinin artması ve çeşitlenmesine bağlı olarak özellikle yol ağlarının ve yapılaşmanın havzaların daha yüksek rakımlarına ulaşması ile bitki örtüsü üzerinde tahrip, su ve toprak gibi doğal kaynaklar üzerinde ise kirlilik baskısının arttığı belirlenmiştir.

References

  • Altın M, Gökkuş A, Koç A, (2005) Çayır Mera Islahı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ankara, 468s.
  • Anonim (2007) Doğu Karadeniz Bölgesi- Tarım Master Planı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Strateji Geliştirme Başkanlığı, Ankara 2007.
  • Anonim (2011) Kırsal Kalkınma Planı (2010- 2013). T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı. Ankara.
  • Anşin R (1980) Doğu Karadeniz Bölgesi Florası ve Asal Vejetasyob Tiplerinin Floristik İçerikleri. Doçentlik Tezi K.T.Ü. Orman Fakültesi, Trabzon, 305 s.
  • DİE (2002) 2000 Genel Nüfus Sayımı: Rize, Nüfusun Nitelikleri. Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara. ve Ekonomik
  • Doğu AF, Çiçek İ, Gürgen G, Tunçel H, Somuncu M (1995) Göller (Hunut) Dağında Buzul Şekilleri, Yaylalar ve Turizm. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi Sayı: 3 1994’den ayrı basım, s. 193-217. Ankara
  • Eken G, Bozdoğan M, İsfendiyaroğlu S, Kılıç DT, Türkiye’nin Önemli Doğa Alanları, II. (2006) Cilt, Doğu Karadeniz Bölgesi, Doğu Karadeniz Dağları, s: 212. Doğa Derneği, Ankara.
  • Ekşi Y (1999) Yaylacılık. Rize Kültür Derlemeleri. Rize 1999.
  • Gökkuş A, Koç A (2001) Mera ve Çayır Yönetimi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Tesisi, Erzurum.
  • Göl M (2004) Trabzon’da Yaylacılık, Trabzon Halk Kültürü Araştırmaları, Trabzon.
  • Güner A, Vural M, Sorkun K (1987) Rize Florası, Vejetasyonu ve Yöre Ballarının Polen Analizi, TÜBİTAK Matematik, Fiziki ve Biyolojik Bilimler Araştırma Gurubu, Proje No: T.B.A.G.-650, Ankara.
  • Hacısalihoğlu S, Yücesan Z, Oktan E, Kurdoğlu O (2007) Doğu Karadeniz Bölgesinde Yayla Turizmi ve Erozyon İlişkisi. Kırsal Çevre Yıllığı’2007 (45:56). Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Ankara.
  • Kurdoğlu O (2002) Fırtına Vadisi’nin Doğal Yönetimi Kaynak Değerlendirilmesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon. Açısından Doktora Tezi,
  • Kurdoğlu O, Kurdoğlu BÇ, Eminağaoğlu Ö (2004) Doğal ve Kültürel Değerlerin Korunması Açısından Kaçkar Dağları Mili Parkı’nın Önemi ve Mevcut Çevresel Tehditler. Doğu Karadeniz Ormancılık Ormancılık Araştırma Dergisi. DKOA Yayın No: 21, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın No:231, s: 134-150, Trabzon, 2004. Müdürlüğü, Açıdan Doğu Karadeniz’de Yaylacılık ve Yayla şenlikleri (Hıdırnebi ve Kadırga Yaylaları Örneği), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, s: 549-559.
  • Tandoğan A (1988) İncesu Vadisinde (Çayeli) Coğrafya Üniversitesi Fakültesi, Coğrafya Araştırma Dergisi Sayı:11, s.91-110, Ankara. Ankara Coğrafya Tarih
  • Tapur T (2009) Abanoz Yaylası. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 21 / 2009. Sayfa: 473-487.
  • Toroğlu E, Kılınç N (2008) Binboğa Dağlarında Yaylacılık. Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü, DOA Dergisi (Journal of DOA). Sayı: 14 Sayfa: 33-60.
  • Tunçdilek N (1964) Türkiye’de Yaylalar ve Yaylacılık, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 7:(14): 15-28.
  • Tunçel H, Gürgen G, Çiçek İ, Doğu AF (2004) Doğu Karadeniz Dağlarında Yaylacılık. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 14, Sayı: 2, Sayfa: 49-66, Elazığ-2004.
  • TÜİK (2011) Türkiye İstatistik Yıllığı-2010. Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
  • Vural M (1996) Yüksek Dağ Vejetasyonu, Turkish Journal of Botany, 20 (1996) 83- 102 Ek sayı, Tübitak, Ankara.
  • Yüksek T, Kurdoğlu O (2006) Rize Yayla Yöresindeki Toprak ve Su Kaynakları Üzerinde Oluşturduğu Sempozyumu 16-18 Kasım s: 250-255, Rize.
  • Kullanımlarının Sorunlar, 1. Rize
There are 23 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Architecture
Journal Section Research Article
Authors

Mehmet Özalp

Ercan Sütlü

Publication Date February 7, 2012
Published in Issue Year 2011Volume: 12 Issue: 2

Cite

APA Özalp, M., & Sütlü, E. (2012). Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 148-160.
AMA Özalp M, Sütlü E. Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. ACUJFF. February 2012;12(2):148-160.
Chicago Özalp, Mehmet, and Ercan Sütlü. “Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12, no. 2 (February 2012): 148-60.
EndNote Özalp M, Sütlü E (February 1, 2012) Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12 2 148–160.
IEEE M. Özalp and E. Sütlü, “Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti”, ACUJFF, vol. 12, no. 2, pp. 148–160, 2012.
ISNAD Özalp, Mehmet - Sütlü, Ercan. “Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 12/2 (February 2012), 148-160.
JAMA Özalp M, Sütlü E. Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. ACUJFF. 2012;12:148–160.
MLA Özalp, Mehmet and Ercan Sütlü. “Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, vol. 12, no. 2, 2012, pp. 148-60.
Vancouver Özalp M, Sütlü E. Fırtına Havzası’nın Yukarı Bölümlerinde Yürütülen Yaylacılık Faaliyetlerinin Zamansal Değişiminin İrdelenmesi Ve Bazı Çevresel Sorunların Tespiti. ACUJFF. 2012;12(2):148-60.
Creative Commons License
Artvin Coruh University Journal of Forestry Faculty is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.