Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 60 - 66, 12.05.2021
https://doi.org/10.17474/artvinofd.856855

Öz

Çalışma, Burdur-Gölhisar orman fidanlığında yetiştirilen, Bucak (Uludere) orijinli Döşemealtı tohum bahçesi (TB19) (P2) ve Gölhisar (Evciler-Koçaş) orijinli Düzlerçamı tohum bahçesi (TB8)(P1)’nden elde edilen tohumlardan gelen kızılçam fidanları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Farklı orijinli ve 1+0 yaşlı kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanları, aynı yetişme ortamında bazı morfolojik özellikler (fidan boyu, kök boğazı çapı, en uzun kök uzunluğu, yan dal, tomurcuk, kök ve ibre sayıları) bakımından karşılaştırılmıştır. Varyans analizi sonuçlarına göre, popülasyonlar fidan boyu ve kök boğazı çapı bakımından benzerlik (p>0.05) gösterirken, kök ve tomurcuk sayısı bakımından popülasyonlar arası anlamlı (p<0.05) farklılıklar tespit edilmiştir. Uygulanan korelasyon analizi sonucunda morfolojik özellikler bakımından genel olarak anlamlı (p<0.05) pozitif ilişkiler ortaya çıkmıştır. Ayrıca, hesaplanan gürbüzlük indisi bakımından en etkili olan faktörler sırasıyla en uzun kökün uzunluğu ve tomurcuk sayısı olarak bulunmuştur. Türk Standartları Enstitüsü (TSE) fidan kalite sınıfları bakımından P1 popülasyonuna ait fidanların %56’sı 1. sınıf, %22’si 2. sınıf, %22’si dikime elverişsizdir. P2 popülasyonunda ise fidanların %84’ü 1. sınıf, %10’u 2. sınıf, %6’sı dikime elverişsiz olarak belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında, Bucak (Uludere) orijinli fidanların gerek morfolojik özellikler gerekse de TSE fidan kalitesi bakımından daha yüksek değerlere sahip olduğu ortaya çıkmıştır.

Teşekkür

Çalışmamızdaki yardım ve katkılarından dolayı Gölhisar Orman Fidanlık Şefliği çalışanları ve Orm. Yük. Müh. Şule ÖZDAĞ’a teşekkür ederiz.

Kaynakça

  • Aksu Y, Tilki F (2015) Orijin ve tohum büyüklüğünün Quercus pontica fidanlarının yaşama yüzdesi ve morfolojik özellikleri üzerine etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 16(2): 216-226
  • Anonim (1988) İğne Yapraklı Ağaç Fidanları, TS 2265/Şubat-1988. Türk Standartları Enstitüsü yayınları, Ankara
  • Aphalo P, Rikala R (2003) Field performance of silver-birch planting-stock grown at different spacing and in containers of different volume. New Forests, 25(2) 93-108
  • Ayan S, Civek E, Yer Çelik EN, Gülseven O, Özel HB, Eshaibi JAH, Akın SŞ, Yılmaz E (2020) Farklı yaşlardaki tüplü Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) fidanlarının morfolojik kalite özellikleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 22(2):633-641
  • Bacon GJ (1979) Seedling morphology as an indicator of planting stock quality in conifers. Unpublished manuscript presented at Workshop on ‘Techniques for evaluating planting stock quality’ New Zealand
  • Bilir N (1997) Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Toros Sediri (Cedrus libani A.Rich.) Orijin Denemeleri Fidanlık Aşaması. Karadeniz Teknik üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 90 s
  • Bilir N, Kaya C, Uusan M D (2010) Aydın orijinli fıstıkçamı (Pinus pinea L.) fidanlarında morfolojik özellikler ve fidan kalitesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 10(1) 37-43
  • Bilir N, Çetinkaya D (2018) Variation of Morphology and Quality in 1+0 Year Containerized and Bare-Root Seedlings of Taurus Cedar (Cedrus libani A. Rich.). 4th International Conference Reforestation Challenges, p. 10, 19-23 June, Belgrade, Serbia
  • Bilir N (2019) Kızılçam’da (Pinus brutia Ten.) Fidan Kalitesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10(1) 95-101
  • Boydak M, Dirik H, Çalıkoğlu M (2006)a Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEM-Vakfı Yayınları, Ankara, 364 s
  • Boydak M, Dirik H, Çalıkoğlu M (2006)b Biology and Silviculture of Turkish Red Pine (Pinus brutia Ten.). Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı, Ankara 253 s
  • Critchfield WB, Little EL (1966) Geografic distribution of the pines of the world. U.S.D.A. Forest Service Misc. Publ
  • Çetinkaya D, Bilir N (2019) Toros sediri’nde (Cedrus libani A. Rich.) fidan tipi x fidan morfolojisi etkileşimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10(1) 28-33
  • Davis BH (1965) Flora of Turkey. 9 Volumes and Suplementum At the Unversity Pres, Edinburgh
  • Demircioğlu N, Ayan S, Avanoğlu B, Sıvacıoğlu A (2004) Kastamonu-Taşköprü Orman Fidanlığında üretilen 2+0 yaşlı Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Fidanlarının TSE Normlarına göre değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 10(2) 243-251
  • Dilaver M (2015) Balıkesir-Dursunbey Orman Fidanlığında Üretilen Tohum Meşceresi ve Tohum Bahçesi Orijinli Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Fidanlarında Morfolojik Özellikler. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 33 s
  • Eyüboğlu AK, Karadeniz A (1987) Doğu Kayınında (Fagus orientalis Lipsky.) Dikim Anındaki Fidan Boyu ve Çapı İle Üç Yıllık Boy Büyümesi Arasındaki İlişkiler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Teknik Bülten Serisi 185:5-13 Ankara
  • Genç M (1992) Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerle Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Trabzon, 272 s
  • Gülcü S, Gültekin HC (2005) Göller yöresi boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) orijinlerinin morfolojik fidan kalite kriterleri bakımından karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6 1-2 121-127
  • Gülcü S, Uysal SÇ (2010) Kuş iğdesi’nde (Elaeagnus angustifolia L.) Yetiştirme Sıklığının Fidan Morfolojik Özelliklerine Etkisi. Türkiye Ormancılık Dergisi 11(2) 74-81
  • Gülseven O, Ayan S, Özel HB, Yer EN (2019) Farklı doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.) populasyonlarına ait fidanların morfolojik ve fizyolojik karakteristikleri. Türkiye Ormancılık Dergisi 20(3) 180-186
  • Morris DM, Macdonald GB, Mcclain KM (1990) Evaluation Of Morphological Attributes As Response Variables to Perennial Competition For 4 Years Old Black Spruce And Jack Pine Seedlings. Canadian Journal of Forest Research 20 (11): 1696-1703
  • OGM (2015) Türkiye Orman Varlığı 2015. Ankara: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını 36s
  • Özdamar K (1999) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Kaan Kitabevi, Eskişehir
  • Özel HB, Yücedağ C, Bilir N, Ölmez Z, Aydınhan V (2018) Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Fidan Tiplerinin Morfolojik Karakterlere Etkisi. Bartın Üniversitesi Uluslararası Fen Bilimleri Dergisi 1(1) 43-47
  • Rose R, Campbell SJ, Landis TD (1990) The target seedling concept. In: Proceedings of Combined Meeting of the Western Forest Nursery Associations, Roseburg, 13–17 August, Oregon. USDA Forest Service, Gen. Tech. Rep. RM-200, Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, Colorado, pp. 1–8
  • Saatçioğlu F (1976) Silvikültürün biyolojik esasları ve prensipleri (Silvikültür I). İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını, 2187: 222, İstanbul
  • Selik M (1963) Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ın botanik özellikleri üzerinde arastırmalar ve bunların Halepçamı (Pinus halepensis Mil.) vasıfları ile mukayesesi. Orman Genel Müdürlüğü Yayını 353/36 88 s
  • Şevik H, Topaçoğlu O, Umur R, Çiftçioğlu S (2013) Uludağ Göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmülleriana mattf.)’nda 2+ 1 Yaşlı Fidan Morfolojik Özellikleri Bakımından Populasyonlar Arası Farklılıklar. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 3(9) 91-102
  • Toker MC (2004) Bitki morfolojisi. Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji bölümü, 131 s, Ankara
  • Uslu M, Bi̇li̇r N (2020) Dallı Servi ve Piramit Servi’nin Morfolojik Fidan Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 11 (1) 12-21
  • Yahyaoğlu Z, Genç M (2007) Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları. SDÜ Orman Fakültesi Yayın No: 75, Isparta

CComparison of seedling morphological characteristics in brutian pine (Pinus brutia Ten.) provenances

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 1, 60 - 66, 12.05.2021
https://doi.org/10.17474/artvinofd.856855

Öz

The study was carried out on Brutian Pine (Pinus brutia Ten.) seedlings from the seeds originated from Dosemealti seed orchard (TB19) (P2) established by Bucak (Uludere) provenance and Duzlercami seed orchard (TB8)(P1) established by Golhisar (Evciler-Kocas) provenance, grown in Burdur-Gölhisar forest nursery. The seedling of the orchards of the species were sampled at 1 + 0 year to compare in terms of some morphological characteristics (seedling height, root collar diameter, root length, side branch, bud, root and needle numbers) at the nursery. According to the results of the variance analysis the seed orchard populations were statistically similar (p>0.05) in terms of seedling length and root collar diameter, while the populations had significant differences (p <0.05) in terms of root and bud numbers. As a result of the correlation analysis, generally significant (p<0.05) positive relationships in terms of morphological features were determined. In addition, the sturdiness index of the seedlings was calculated in the light of the measurements obtained. The most effective factors in the context of the sturdiness index were the length of the longest root and the number of buds, respectively. In terms of seedling quality classes of the Turkish Standards Institute (TSE), 56%of the seedlings were 1st class, 22%were 2nd class, 22%were unsuitable for planting in P1. In the P2 population, 84%of the seedlings were 1st class, 10%2nd class, 6%unsuitable for planting. As a result, it was determined that the seedlings originated from Bucak (Uludere) showed higher growth performance in terms of both morphological characteristics and TSE seedling quality than Golhisar.

Kaynakça

  • Aksu Y, Tilki F (2015) Orijin ve tohum büyüklüğünün Quercus pontica fidanlarının yaşama yüzdesi ve morfolojik özellikleri üzerine etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 16(2): 216-226
  • Anonim (1988) İğne Yapraklı Ağaç Fidanları, TS 2265/Şubat-1988. Türk Standartları Enstitüsü yayınları, Ankara
  • Aphalo P, Rikala R (2003) Field performance of silver-birch planting-stock grown at different spacing and in containers of different volume. New Forests, 25(2) 93-108
  • Ayan S, Civek E, Yer Çelik EN, Gülseven O, Özel HB, Eshaibi JAH, Akın SŞ, Yılmaz E (2020) Farklı yaşlardaki tüplü Fıstıkçamı (Pinus pinea L.) fidanlarının morfolojik kalite özellikleri. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 22(2):633-641
  • Bacon GJ (1979) Seedling morphology as an indicator of planting stock quality in conifers. Unpublished manuscript presented at Workshop on ‘Techniques for evaluating planting stock quality’ New Zealand
  • Bilir N (1997) Doğu Karadeniz Bölgesi’nde Toros Sediri (Cedrus libani A.Rich.) Orijin Denemeleri Fidanlık Aşaması. Karadeniz Teknik üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Trabzon, 90 s
  • Bilir N, Kaya C, Uusan M D (2010) Aydın orijinli fıstıkçamı (Pinus pinea L.) fidanlarında morfolojik özellikler ve fidan kalitesi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 10(1) 37-43
  • Bilir N, Çetinkaya D (2018) Variation of Morphology and Quality in 1+0 Year Containerized and Bare-Root Seedlings of Taurus Cedar (Cedrus libani A. Rich.). 4th International Conference Reforestation Challenges, p. 10, 19-23 June, Belgrade, Serbia
  • Bilir N (2019) Kızılçam’da (Pinus brutia Ten.) Fidan Kalitesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10(1) 95-101
  • Boydak M, Dirik H, Çalıkoğlu M (2006)a Kızılçamın (Pinus brutia Ten.) Biyolojisi ve Silvikültürü. OGEM-Vakfı Yayınları, Ankara, 364 s
  • Boydak M, Dirik H, Çalıkoğlu M (2006)b Biology and Silviculture of Turkish Red Pine (Pinus brutia Ten.). Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı, Ankara 253 s
  • Critchfield WB, Little EL (1966) Geografic distribution of the pines of the world. U.S.D.A. Forest Service Misc. Publ
  • Çetinkaya D, Bilir N (2019) Toros sediri’nde (Cedrus libani A. Rich.) fidan tipi x fidan morfolojisi etkileşimi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 10(1) 28-33
  • Davis BH (1965) Flora of Turkey. 9 Volumes and Suplementum At the Unversity Pres, Edinburgh
  • Demircioğlu N, Ayan S, Avanoğlu B, Sıvacıoğlu A (2004) Kastamonu-Taşköprü Orman Fidanlığında üretilen 2+0 yaşlı Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Fidanlarının TSE Normlarına göre değerlendirilmesi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 10(2) 243-251
  • Dilaver M (2015) Balıkesir-Dursunbey Orman Fidanlığında Üretilen Tohum Meşceresi ve Tohum Bahçesi Orijinli Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Fidanlarında Morfolojik Özellikler. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta, 33 s
  • Eyüboğlu AK, Karadeniz A (1987) Doğu Kayınında (Fagus orientalis Lipsky.) Dikim Anındaki Fidan Boyu ve Çapı İle Üç Yıllık Boy Büyümesi Arasındaki İlişkiler. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Teknik Bülten Serisi 185:5-13 Ankara
  • Genç M (1992) Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerle Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Trabzon, 272 s
  • Gülcü S, Gültekin HC (2005) Göller yöresi boylu Ardıç (Juniperus excelsa Bieb.) orijinlerinin morfolojik fidan kalite kriterleri bakımından karşılaştırılması. Kafkas Üniversitesi Artvin Orman Fakültesi Dergisi 6 1-2 121-127
  • Gülcü S, Uysal SÇ (2010) Kuş iğdesi’nde (Elaeagnus angustifolia L.) Yetiştirme Sıklığının Fidan Morfolojik Özelliklerine Etkisi. Türkiye Ormancılık Dergisi 11(2) 74-81
  • Gülseven O, Ayan S, Özel HB, Yer EN (2019) Farklı doğu kayını (Fagus orientalis Lipsky.) populasyonlarına ait fidanların morfolojik ve fizyolojik karakteristikleri. Türkiye Ormancılık Dergisi 20(3) 180-186
  • Morris DM, Macdonald GB, Mcclain KM (1990) Evaluation Of Morphological Attributes As Response Variables to Perennial Competition For 4 Years Old Black Spruce And Jack Pine Seedlings. Canadian Journal of Forest Research 20 (11): 1696-1703
  • OGM (2015) Türkiye Orman Varlığı 2015. Ankara: T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü Yayını 36s
  • Özdamar K (1999) Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi. Kaan Kitabevi, Eskişehir
  • Özel HB, Yücedağ C, Bilir N, Ölmez Z, Aydınhan V (2018) Kızılçamda (Pinus brutia Ten.) Fidan Tiplerinin Morfolojik Karakterlere Etkisi. Bartın Üniversitesi Uluslararası Fen Bilimleri Dergisi 1(1) 43-47
  • Rose R, Campbell SJ, Landis TD (1990) The target seedling concept. In: Proceedings of Combined Meeting of the Western Forest Nursery Associations, Roseburg, 13–17 August, Oregon. USDA Forest Service, Gen. Tech. Rep. RM-200, Rocky Mountain Forest and Range Experiment Station, Colorado, pp. 1–8
  • Saatçioğlu F (1976) Silvikültürün biyolojik esasları ve prensipleri (Silvikültür I). İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayını, 2187: 222, İstanbul
  • Selik M (1963) Kızılçam (Pinus brutia Ten.)’ın botanik özellikleri üzerinde arastırmalar ve bunların Halepçamı (Pinus halepensis Mil.) vasıfları ile mukayesesi. Orman Genel Müdürlüğü Yayını 353/36 88 s
  • Şevik H, Topaçoğlu O, Umur R, Çiftçioğlu S (2013) Uludağ Göknarı (Abies nordmanniana subsp. bornmülleriana mattf.)’nda 2+ 1 Yaşlı Fidan Morfolojik Özellikleri Bakımından Populasyonlar Arası Farklılıklar. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi 3(9) 91-102
  • Toker MC (2004) Bitki morfolojisi. Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji bölümü, 131 s, Ankara
  • Uslu M, Bi̇li̇r N (2020) Dallı Servi ve Piramit Servi’nin Morfolojik Fidan Özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 11 (1) 12-21
  • Yahyaoğlu Z, Genç M (2007) Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları. SDÜ Orman Fakültesi Yayın No: 75, Isparta
Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Orman Endüstri Mühendisliği
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Mahmut Çerçioğlu 0000-0003-2618-324X

Durmuş Çetinkaya 0000-0002-3593-6437

Yayımlanma Tarihi 12 Mayıs 2021
Kabul Tarihi 5 Şubat 2021
Yayımlandığı Sayı Yıl 2021Cilt: 22 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Çerçioğlu, M., & Çetinkaya, D. (2021). Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 22(1), 60-66. https://doi.org/10.17474/artvinofd.856855
AMA Çerçioğlu M, Çetinkaya D. Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması. AÇÜOFD. Mayıs 2021;22(1):60-66. doi:10.17474/artvinofd.856855
Chicago Çerçioğlu, Mahmut, ve Durmuş Çetinkaya. “Farklı Orijinli kızılçam (Pinus Brutia Ten.) fidanlarının Morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 22, sy. 1 (Mayıs 2021): 60-66. https://doi.org/10.17474/artvinofd.856855.
EndNote Çerçioğlu M, Çetinkaya D (01 Mayıs 2021) Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 22 1 60–66.
IEEE M. Çerçioğlu ve D. Çetinkaya, “Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması”, AÇÜOFD, c. 22, sy. 1, ss. 60–66, 2021, doi: 10.17474/artvinofd.856855.
ISNAD Çerçioğlu, Mahmut - Çetinkaya, Durmuş. “Farklı Orijinli kızılçam (Pinus Brutia Ten.) fidanlarının Morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 22/1 (Mayıs 2021), 60-66. https://doi.org/10.17474/artvinofd.856855.
JAMA Çerçioğlu M, Çetinkaya D. Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması. AÇÜOFD. 2021;22:60–66.
MLA Çerçioğlu, Mahmut ve Durmuş Çetinkaya. “Farklı Orijinli kızılçam (Pinus Brutia Ten.) fidanlarının Morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, c. 22, sy. 1, 2021, ss. 60-66, doi:10.17474/artvinofd.856855.
Vancouver Çerçioğlu M, Çetinkaya D. Farklı orijinli kızılçam (Pinus brutia Ten.) fidanlarının morfolojik özelliklerinin karşılaştırılması. AÇÜOFD. 2021;22(1):60-6.
Creative Commons Lisansı
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Creative Commons Alıntı 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.