Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 25 - 36, 28.10.2022
https://doi.org/10.17474/artvinofd.1104371

Öz

Okul bahçeleri çocukların günlük vakitlerinin büyük bir kısmını geçirdikleri ve fiziksel, sosyal, zihinsel gelişimleri üzerinde önemli etkileri bulunan kentsel mekânlardır. Okul bahçelerinin planlanması ve tasarlanmasında; çocukların gelişimlerine katkı sağlayabilecek nitelikte, uluslararası standartlara uygun şekilde estetik ve fonksiyonel odaklı bir yaklaşım geliştirilmelidir. Ülkemizdeki okul bahçeleri genel olarak uluslararası standartların altında olup öğrenci ihtiyaçlarını karşılayabilecek yeterliliğe sahip değildir.
Bu çalışmanın amacı Muğla ili Yatağan ilçe merkezinde yer alan okul bahçelerinin mevcut durumlarının incelenmesi, yeterliliklerinin ve standartlara uygunluğunun araştırılmasıdır. Bu çalışmada Yatağan ilçe merkezinde bulunan anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise düzeyindeki 12 okul bahçesi incelenmiştir. Çalışmada öğrenci başına düşen okul bahçesi alanı hesaplanmıştır ve okul bahçelerinin etkinlik alanlarının, hareket alanı, otopark alanı, döşeme malzemesi, donatı elemanları, okul çevresi alan kullanımı, sert zemin/yeşil alan oranı, bitkilendirilme ve okul alanı kullanımlarının incelenmesini kapsayan mevcut durum analizi gerçekleştirilmiştir. Okul bahçelerinin etkinlik alanları, hareket alanları, döşeme malzemesi, donatı elemanları ve bitkilendirilmesi 5’li likert ölçeğinde (çok uygun, uygun, orta uygun, kısmen uygun ve uygun değil) puanlanarak okul bahçelerinin yeterlilik düzeyleri ortaya konulmuştur.
Çalışmada ilçe merkezindeki öğrenci başına düşen bahçe alanı miktarı 19.05 m2 olarak hesaplanmıştır. İlçede öğrenci başına düşen bahçe alan miktarının ülkemizdeki birçok kentte yapılan araştırmalarda ortaya çıkan sonuçlardan daha yüksek olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmaya konu olan okul bahçelerinin yeterlilik düzeylerinin genel olarak orta uygun ve kısmen uygun olduğu saptanmıştır. Çalışma sonucunda ilçe merkezindeki okul bahçelerinin öğrenci ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde iyileştirilmesine yönelik öneriler getirilmiştir.

Kaynakça

  • Algan, H. & Uslu, C. (2009). İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasına paydaş katılımı: Adana örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 129-140.
  • Aksu, Ö. V. & Demirel, Ö. (2011). Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde tasarım ve alan kullanımları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 40-46.
  • Larsson A. & Rönnlund M. (2021) The spatial practice of the schoolyard. A comparison between Swedish and French teachers’ and principals’ perceptions of educational outdoor spaces, Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 21:2, 139-150, DOI: 10.1080/14729679.2020.1755704
  • Anthamatten, P., Brink, L., Kingston, B., Kutchman, E., Lampe, S., & Nigg, C. (2014). An assessment of schoolyard features and behavior patterns in children’s utilization and physical activity. Journal of Physical Activity and Health, 11(3), 564-573.
  • Bikomeye, J. C., Balza, J., & Beyer, K. M. (2021). The Impact of Schoolyard Greening on Children’s Physical Activity and Socioemotional Health: A Systematic Review of Experimental Studies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(2), 535.
  • Erdönmez, İ. M. Ö. (2007). İlköğretim okulu bahçelerinde peyzaj tasarım normları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 57(1), 107-122.
  • Gül, A. & Küçük, V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar Ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi . Turkish Journal of Forestry. 2 (1) , 27-48 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tjf/issue/20877/224196y
  • Karaburun, A., Demirci, A. & Saka, E. (2015). İstanbul Avrupa Yakasındaki Okul Bahçelerinin Öğrenci Sayısına Göre Yeterliliklerinin Mekânsal Olarak Değerlendirilmesi . Marmara Coğrafya Dergisi , 0 (31) , 20-47 . DOI: 10.14781/mcd.9446
  • Karadağ, A. A., Mutlu, S. & Sayın, Ş. (2012). Okul Bahçelerinin Oyun Alanı Olarak Değeri: Düzce Kenti Örneği . Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi , 8 (2) , 45-56 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzceod/issue/4821/290820
  • Karakaya, B. & Kiper, T. (2013). Edirne kent merkezindeki bazı ilköğretim okul bahçelerinin peyzaj tasarım ilkeleri açısından mevcut durumunun belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1), 59-71.
  • Karatekin, K. & Çetinkaya, G. (2013). Okul Bahçelerinin Çevre Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi (Manisa İli Örneği). Journal of International Social Research, 6(27).
  • Muhacir, E. S. A. & Özalp, A. Y. (2011). Artvin kenti ilköğretim okul bahçelerinin nitelik ve niceliksel durumunun coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 172.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları Kılavuzu.
  • Şişman, E. E. & Gültürk, P. (2011). İlköğretim okul bahçelerinin peyzaj planlama ve tasarım ilkeleri açısından incelenmesi: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3), 53-60.
  • Oliver, M. & Schofield, G. (2010). Policy responses and the physical environment. Geographies of obesity: environmental understandings of the obesity epidemic, 175-204.
  • Özdemir, A. & Yilmaz, O. (2008). Assessment of outdoor school environments and physical activity in Ankara's primary schools. Journal of Environmental Psychology, 28(3), 287-300.
  • Önder, S. & Akay, A. (2018). Okul bahçelerinin planlama ve tasarım standartlarının değerlendirilmesi. Tasarım+ Kuram, 14(26), 126-142.
  • Ridgers, N. D., Saint‐Maurice, P. F., Welk, G. J., Siahpush, M., & Huberty, J. (2011). Differences in physical activity during school recess. Journal of School Health, 81(9), 545-551.
  • Tandoğan, O. (2016). Çocuklar İçin Daha Yaşanılır Okul Bahçeleri. Megaron, 11(4).
  • TÜİK. (2020). http://www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 04.05.2020
  • Vural, H. & Yılmaz, S. (2018). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Fiziki Yeterlilikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2), 109-120.
  • Yatağan Belediyesii. (2021). https://www.yatagan.bel.tr. Erişim tarihi: 18.01.2022
  • Yomralıoğlu T. & Uzun B (2001) Okul Alanlarının Bedelsiz Olarak Kamuya Kazandırılması. Milli Eğitim Dergisi 150:1301-766 [23]
  • Yılmaz, H. (1995). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İncelenmesi, Atatürk Üni.Zir.Fak.Der. 26 (4):537-547

Evaluation of spatial design and physical qualifications of school gardens: The case of Yatağan district of Muğla, Turkey

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 2, 25 - 36, 28.10.2022
https://doi.org/10.17474/artvinofd.1104371

Öz

Schoolyards are urban spaces where children spend most of their time. Schoolyards play a vital role in children's physical, social and mental development. Schoolyards should be designed and planned in aesthetic and functional principles that meet international standards. Schoolyards in Turkey are generally below international standards and do not have the competence to meet student needs.
This study aims to examine the current status of the schoolyards located in the city center of Yatağan, Muğla, to investigate their qualifications and compliance with the standards. The study examined 12 schoolyards (kindergarten, primary school, secondary school, and high school) located in Yatağan. In the study, the school garden area per student was calculated and the physical activity area shared spaces, parking lots, flooring material, urban equipment, space use, green area ratio, planting of the schoolyards were evaluated on a Likert scale of 5 points.
As a result of the study, the amount of school garden area per student in the district was calculated as 19.05 m2. It has been determined that the amount of school garden area per student in the district is higher than the 5 m2. It was determined that the suitability levels of the schoolyards in the district were generally moderate and partially suitable. As a result of the study, suggestions were made for the improvement of the schoolyards in the district.

Kaynakça

  • Algan, H. & Uslu, C. (2009). İlköğretim okul bahçelerinin tasarlanmasına paydaş katılımı: Adana örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 129-140.
  • Aksu, Ö. V. & Demirel, Ö. (2011). Trabzon kenti ilköğretim okul bahçelerinde tasarım ve alan kullanımları. SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 12(1), 40-46.
  • Larsson A. & Rönnlund M. (2021) The spatial practice of the schoolyard. A comparison between Swedish and French teachers’ and principals’ perceptions of educational outdoor spaces, Journal of Adventure Education and Outdoor Learning, 21:2, 139-150, DOI: 10.1080/14729679.2020.1755704
  • Anthamatten, P., Brink, L., Kingston, B., Kutchman, E., Lampe, S., & Nigg, C. (2014). An assessment of schoolyard features and behavior patterns in children’s utilization and physical activity. Journal of Physical Activity and Health, 11(3), 564-573.
  • Bikomeye, J. C., Balza, J., & Beyer, K. M. (2021). The Impact of Schoolyard Greening on Children’s Physical Activity and Socioemotional Health: A Systematic Review of Experimental Studies. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(2), 535.
  • Erdönmez, İ. M. Ö. (2007). İlköğretim okulu bahçelerinde peyzaj tasarım normları. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 57(1), 107-122.
  • Gül, A. & Küçük, V. (2001). Kentsel Açık-Yeşil Alanlar Ve Isparta Kenti Örneğinde İrdelenmesi . Turkish Journal of Forestry. 2 (1) , 27-48 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/tjf/issue/20877/224196y
  • Karaburun, A., Demirci, A. & Saka, E. (2015). İstanbul Avrupa Yakasındaki Okul Bahçelerinin Öğrenci Sayısına Göre Yeterliliklerinin Mekânsal Olarak Değerlendirilmesi . Marmara Coğrafya Dergisi , 0 (31) , 20-47 . DOI: 10.14781/mcd.9446
  • Karadağ, A. A., Mutlu, S. & Sayın, Ş. (2012). Okul Bahçelerinin Oyun Alanı Olarak Değeri: Düzce Kenti Örneği . Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi , 8 (2) , 45-56 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/duzceod/issue/4821/290820
  • Karakaya, B. & Kiper, T. (2013). Edirne kent merkezindeki bazı ilköğretim okul bahçelerinin peyzaj tasarım ilkeleri açısından mevcut durumunun belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(1), 59-71.
  • Karatekin, K. & Çetinkaya, G. (2013). Okul Bahçelerinin Çevre Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi (Manisa İli Örneği). Journal of International Social Research, 6(27).
  • Muhacir, E. S. A. & Özalp, A. Y. (2011). Artvin kenti ilköğretim okul bahçelerinin nitelik ve niceliksel durumunun coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak belirlenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12(2), 172.
  • Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Eğitim Yapıları Asgari Tasarım Standartları Kılavuzu.
  • Şişman, E. E. & Gültürk, P. (2011). İlköğretim okul bahçelerinin peyzaj planlama ve tasarım ilkeleri açısından incelenmesi: Tekirdağ örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(3), 53-60.
  • Oliver, M. & Schofield, G. (2010). Policy responses and the physical environment. Geographies of obesity: environmental understandings of the obesity epidemic, 175-204.
  • Özdemir, A. & Yilmaz, O. (2008). Assessment of outdoor school environments and physical activity in Ankara's primary schools. Journal of Environmental Psychology, 28(3), 287-300.
  • Önder, S. & Akay, A. (2018). Okul bahçelerinin planlama ve tasarım standartlarının değerlendirilmesi. Tasarım+ Kuram, 14(26), 126-142.
  • Ridgers, N. D., Saint‐Maurice, P. F., Welk, G. J., Siahpush, M., & Huberty, J. (2011). Differences in physical activity during school recess. Journal of School Health, 81(9), 545-551.
  • Tandoğan, O. (2016). Çocuklar İçin Daha Yaşanılır Okul Bahçeleri. Megaron, 11(4).
  • TÜİK. (2020). http://www.tuik.gov.tr. Erişim tarihi: 04.05.2020
  • Vural, H. & Yılmaz, S. (2018). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Fiziki Yeterlilikleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 5(2), 109-120.
  • Yatağan Belediyesii. (2021). https://www.yatagan.bel.tr. Erişim tarihi: 18.01.2022
  • Yomralıoğlu T. & Uzun B (2001) Okul Alanlarının Bedelsiz Olarak Kamuya Kazandırılması. Milli Eğitim Dergisi 150:1301-766 [23]
  • Yılmaz, H. (1995). Erzurum Kenti Okul Bahçelerinin Peyzaj Mimarlığı İlkeleri Yönünden İncelenmesi, Atatürk Üni.Zir.Fak.Der. 26 (4):537-547
Toplam 24 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Mimarlık
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Hüseyin Berk Türker 0000-0002-8995-3259

Fatime Kırcı 0000-0001-7650-1213

Yayımlanma Tarihi 28 Ekim 2022
Kabul Tarihi 28 Haziran 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2022Cilt: 23 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Türker, H. B., & Kırcı, F. (2022). Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 23(2), 25-36. https://doi.org/10.17474/artvinofd.1104371
AMA Türker HB, Kırcı F. Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği. AÇÜOFD. Ekim 2022;23(2):25-36. doi:10.17474/artvinofd.1104371
Chicago Türker, Hüseyin Berk, ve Fatime Kırcı. “Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı Ve Fiziksel Yeterliliklerinin Incelenmesi: Muğla Ili Yatağan ilçesi örneği”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 23, sy. 2 (Ekim 2022): 25-36. https://doi.org/10.17474/artvinofd.1104371.
EndNote Türker HB, Kırcı F (01 Ekim 2022) Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 23 2 25–36.
IEEE H. B. Türker ve F. Kırcı, “Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği”, AÇÜOFD, c. 23, sy. 2, ss. 25–36, 2022, doi: 10.17474/artvinofd.1104371.
ISNAD Türker, Hüseyin Berk - Kırcı, Fatime. “Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı Ve Fiziksel Yeterliliklerinin Incelenmesi: Muğla Ili Yatağan ilçesi örneği”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 23/2 (Ekim 2022), 25-36. https://doi.org/10.17474/artvinofd.1104371.
JAMA Türker HB, Kırcı F. Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği. AÇÜOFD. 2022;23:25–36.
MLA Türker, Hüseyin Berk ve Fatime Kırcı. “Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı Ve Fiziksel Yeterliliklerinin Incelenmesi: Muğla Ili Yatağan ilçesi örneği”. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, c. 23, sy. 2, 2022, ss. 25-36, doi:10.17474/artvinofd.1104371.
Vancouver Türker HB, Kırcı F. Okul bahçelerinin mekânsal tasarımı ve fiziksel yeterliliklerinin incelenmesi: Muğla ili Yatağan ilçesi örneği. AÇÜOFD. 2022;23(2):25-36.
Creative Commons Lisansı
Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Creative Commons Alıntı 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.